Պոզիտիվ հուզական խանգարումներից հուզական վիճակների և հակազդումների ախտահարումներից է: Հիպոթիմիան կամ հույզերի թուլացումն արտահայտվում է թախիծով, տագնապով, վախով, շփոթվածությամբ և դեպրեսիայով։

Հիպոթիմիաները հիմնականում դիտվում են նևրոտիկ, դեպրեսիվ, դեպրեսիվ-զառանցանքային համախտանիշների կառուցվածքում, ինչպես նաև՝ սուր ցնորքների և պատրանքների, գիտակցության խանգարումների ժամանակ։

Հիպոթիմիան հուզական վիճակների և հակազդումների ախտահարման ձևերից է (հիպոթիմիա, հիպերթիմիա, պարաթիմա) և արտահայտվում է հետևյալ խանգարումներով։

1. Թախիծ 

Հուզական վիճակ է, տխրության և ճնշվածության գերակշռմամբ և հոգեկան բոլոր պրոցեսների ընկճվածությամբ։

2. տագնապ

Բնութագրվում է ներքին հուզմունքով, անհանգստությամբ, լարվածությամբ, առավելապես՝ կրծքավանդակի շրջանում։ Զուգորդվում է սպասվելիք դժբախտության և փորձանքի կանխազգացումով, ապագայի հանդեպ հոռետեսական մտավախություններով։ Ի տարբերություն թախիծի՝ տագնապը ակտիվացնող աֆեկտ է։ Իսկ վախից տարբերվում է նրանով, որ չունի կոնկրետ «առարկա»՝ տարածված և տարրալուծված աֆեկտ է։ Տագնապին բնորոշ են երեք խումբ ախտանիշ՝

• հոգեկան - անհանգստություն, դող, անօգնականություն, անվստահություն,
• հոգեշարժական - համապատասխան դիմախաղ, գրգռվածություն կամ ճնշվածություն՝ ընդհուպ մինչև ռապտուս կամ ստուպոր,
• վեգետատիվ - արյան ճնշման բարձրացում, պուլսի և շնչառության հաճախացում, բբերի լայնացում, լորձաթաղանթների չորություն, գունատություն, քրտնարտադրություն:)

3. Վախ 

հուզական վիճակ է, որի բովանդակությունն է կազմում սեփական «ես»-ի բարեկեցությանը կամ կյանքին սպառնացող վտանգի երկյուղը կամ անհանգստությունը։ Վախի (ինչպես նաև տագնապի) հակվածությունը կախված է սեռից, տարիքից, անձնային առանձնահատկություններից, անձի սոցիալական ուղղվածությունից, ֆիզիկական և հոգեկան առողջությունից, ինչպես նաև այն նշանակությունից ու արժեքից, որ տալիս է անձը կենսական կամ սոցիալական վտանգին։

Առանձնացնում են վախի հետևյալ տեսակները՝

ըստ դրսևորումների երանգների և ձևի՝

• ասթենիկ (ընդարմացում, թուլություն, գործողությունների աննպատակահարմարություն)
• սթենիկ (խուճապ, փախուստ, ագրեսիա),
  
  

ըստ արտահայտվածության՝

1. խուճապ (հանկարծակի և կարճատև վախ, որն առաջանում է իրավիճակի անսպասելի, սակայն դեռ չգիտացված, փոփոխության պայմաններում),
2. երկյուղ (աստիճանաբար առաջացող վախի զգացում, որը կապված է երկարատև ազդող վտանգի գիտակցման հետ, և այն կարող է ունենալ որոշակի լուծում), սարսափ (վախի առավելագույն արտահայտվածություն բանականության ճնշման պայմաններում՝ «խելահեղ վախ»),

ըստ դրսևորումների ծագումնաբանության`

1. վիտալ վախ (վախը ծագում է սեփական մարմնից),
2. ռեալ վախ (վտանգը բխում է շրջապատից),
3. բարոյական կամ խղճի վախ (վախը ծագում է անձի մղումների և արժեքների վերարժեքավորման (քայքայման) հետևանքով),

ըստ զարգացման փուլերի՝

1. անվճռականություն,
2. անվստահություն,
3. շփոթություն,
4. վախկոտություն (երկչոտություն),
5. տագնապ,
6. վախ,
7. սարսափ։

4. շփոթվածություն

Փոփոխական, անկայուն հուզական վիճակ է, որն արտահայտվում է տարակուսանքով և անօգականությամբ:

5. դեպրեսիա

Տրամադրության և ինքնազգացումի անկումից բացի, դիտվում են մտածողության դանդաղում, ուշադրության անկայունություն, շարժումների դանդաղում (արգելակում), ինքնագնահատման անկում, հյուծվածություն, հոռետեսություն։ Հիվանդը կորցնում է հետաքրքրությունը, ինքնավստահությունը, խանգարվում է քունը։ Առաջանում է մեղքի և մեղավորության զգացում, ինչը կարող է անգամ ինքնասպանության հանգեցնել։

Հոգեբուժություն
Ս.Հ. Սուքիասյան, Ս.Պ. Մարգարյան
Տեղեկատվություն: med-practic.com